بانکداری شرکتی، تعاریف، راهبردها و مزایا
نوشته شده توسط اکبر افتخاریپس از ایجاد بحران سنگین در نظام بانکی آمریکا در دهه 30، قانون گذاران این کشور نوع فعالیت بانک ها را در دو دسته بانکداری تجاری و بانکداری سرمایه تقسیم بندی نمودند و هر یک از مجموعه ها را از فعالیت در مجموعه دیگر منع نمودند. در آن زمان، اصطلاح بانکداری شرکتی برای نشان دادن سرویسهای قابل ارائه از سوی بانکهای تجاری به شرکتها مطرح شد. بعد از گذشت سالها و در اوایل دهه 90 دوباره ماموریت بانک های به صورت هلدینگی تعریف و بانکداری تجاری و سرمایه با یکدیگر تلفیق شدند.
در تقسیمبندیهای متداول خدمات بانکهای تجاری در دنیا به 4 دسته اصلی به شرح زیر تقسیم می شود:
- بانکداری اشخاص ( PERSONAL BANKING)
این شیوه بانکداری ارائه خدمات به افراد و به طور مشخص به افراد عادی جامعه را در حدود مشخص هدف گذاری کرده است. در این بخش خدماتی چون کارتهای اعتباری، خدمات بیمهای، وامهای انفرادی، وام خرید خانه، پس انداز و بازنشستگی و... ارائه می شود.
- بانکداری اختصاصی (PRIVATE BANKING)
این شیوه بانکداری با هدفگذاری افراد ثروتمند خدمات متمایزی را تدارک دیده و به آنها ارائه میکند. هسته اصلی در ارائه خدمات این بخش، مدیریت ثروت این دسته از افراد است. علاوه بر این مدیریت ثروت، خدمات سوپر مارکت بانکی با کارمزدهای متفاوت و شکل ارائه منحصر به فرد و خاص با توجه به موقعیت و جایگاه افراد ثروتمند با کیفیتی برتر نیز به آنها ارائه می شود.
- بانکداری کسب وکارهای کوچک ( BUSINESS BANKING )
این شیوه بانکداری برای ارائه خدمات به کسب و کارهای کوچک و صنوفی طراحی شده است که در حجم محدودی به تجارت در صنایع مختلف اشتغال دارند. خدمات ارائه شده بانکها در این بخش شامل خطوط اعتباری، مدیریت نقدینگی، خدمات تجارت، کارتهای اعتباری، حسابهای تجاری، خدمات لیزینگ، بیمه و سرمایهگذاری و... است. این بانکداری و بانکداری اشخاص به طور کلی به بانکداری خرد (RETAIL BANKING) مشهور است
علاوه بر این خدمات در بانکداری تجاری، بانکداری شرکتی و یا همان (Corporate Banking) نیز مطرح است. در یک تعریف ابتدایی، منظور از بانکداری شرکتی ارائه خدمات به شرکتهای کوچک و بزرگ است؛ شرکتها مشتریان عمده بانکهای تجاری به شمار آمده و عمده سپردهگذاریها توسط ایشان انجام شده و در مقابل عمده وامهای بزرگ نیز به شرکتها اعطا میشود. شرکتها مشتریان مهم و ویژه بانکها بوده و لذا ارائه سرویسهای خاص به آنها برای بانکها منطقی و سودآور است. همچنین به موجب قوانین در بسیاری از کشورها از جمله ایران ارائه خدمات بانکی به افراد و اشخاص حقیقی دارای سقف محدودی است و تنها شرکتها و سازمانها می-توانند از خدمات ویژه بانکداری در اندازههای بزرگ بهرهمند شوند.
بانکداری شرکتی از ابتدای تولد بانکداری وجود داشته است، آنچه جدید است، استقلال بخشی بیشتر به این مبحث و ارائه رویکردهای جدید در زمینه بانکداری شرکتی در سالهای اخیر است. در ایران نیز به طبع از روندهای جهانی، بانکداری شرکتی طی سالیان اخیر در دستور کار بانکها، خصوصاً بانکهای خصوصی قرار گرفته است. در کشوری پیشرو همچون آمریکا، به این بسنده نشده و صورتهای خاصتری از بانکداری شرکتی نظیر بانکداری خاص نهادها و سازمانهای دولتی و بانکداری خاص شهرداریها نیز پدید آمده است.
به صورت کلی، 6 فرایند اصلی در بانکداری شرکتی به عنوان سرویسهای مشتریان شرکتی بانک ها شناخته میشود. سرویس های پرداخت همچون کارت های اعتباری انتقال الکترونیکی و مدیرت نقدینگی، وام دهی و خدمات تسهیلات اعم از وام های بلند مدت و کوتاه مدت، سرویس های مدیریت ریسک های مالی همچون مدیریت داراییها و بدهی ها، سرویس های مدیریت ثروت همچون پورتفوی سرمایه گذاری و حاکمیت شرکتی، مالیه شرکتی همچون مدیریت سهام و مدیریت سرمایه کاری و در نهایت سرویسهای بازاری و بین المللی همچون قرارداد همکاری بانک های خارجی به طور مشخص این 6 سرویس را تشکیل می دهند.
این گونه خدمات بانکی معمولاً حول نقش محوری مدیران حساب مشتریان و با تکیه بر روابط نزدیک بین شرکتها و مدیران حساب شکل گرفته، سعی در برآورده ساختن تمامی نیازهای مالی یک شرکت در اسرع وقت و با بهترین کیفیت ممکن دارد. مدیران حساب حلقه واسط مشتری و سیستم بانکی می باشد. در واقع تمامی درخواستهای مشتری از طریق مدیر حساب بررسی شده و درصورت نیاز جهت تصمیم گیری به مقامات بالاتر ارجاع داده میشود. از سوی دیگر تمامی خدمات و امکانات بانک از طریق مدیر حساب به مشتری معرفی می گردد. مدیریت پروندههای شرکتها، شناسایی نیازهای مشتریان، توسعه روابط با مشتریان، نیاز سنجی مشتریان و ارائه خدمات جدید بر اساس آن و قیمت گذاری خدمات بانکی را می توان از جمله وظایف مدیران حساب بر شمرد.
بانكداري شركتي فرصتي براي بانكهاي تجاري است تا از اين طريق بتوانند مشتريان خود را بخشبندي نمايند و تمركز خود را بر بخش مهمي از مشتريان قرار بدهند، نيازهاي مشتريان خاص خود را بهتر بشناسند و براي برآورده كردن اين نيازها راهكارها و اقدامات خود را انجام دهند، از طريق ارايه خدمات خاص به مشتريان اين بخش كه بخش قابل توجهي از مشتريان بانك است بتوانند سودآوري خود را بهبود بخشند، با برآورده كردن نيازهاي خاص، مشتريان خود را حفظ و وفاداري آنها را ارتقا دهند و مشتريان جديد و بالقوه را به سمت بانك جذب كنند.
بانک های معمولا اهداف مشترکی را در ارائه خدمات بانکداری شرکتی دنبال می کنند کهاز جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود :
- افزايش و توسعه حجم فعاليت شركتها در بانك با در نظر داشتن مشتريان جديد و بالقوه شركتي،
- افزايش رضايت مشتريان شركتي،
- افزايش سودآوري حاصل از فعاليت شركتها در بانك
- افزايش ارزش اقتصادي افزوده در حوزه شركتي
- افزايش نفوذ در حوزه روابط بين المللی
- افزايش تعداد مشتريان شركتي يا كاهش هزينه ها
بانکداری شرکتی مزایا متقابلی نیز برای شرکت ها به دنبال خواهد داشت. از جمله این مزایا می توان به کمک گرفتن از بانکها برای رشد و توسعه از طریق مدیریت منابع مالی، اخذ کمک از بانک ها به منظور کاهش مستمر مطالبات خود و اخذ مشاورههای تخصصی در حوزههای بازاریابی، حقوقی، مالیاتی و ...اشاره نمود.
اجرای موفق بانکداری شرکتی به موارد متعددی نیازمند است. استفاده از نیروهای متخصص و مجرب، تهیه سبد خدماتی کامل، توجه به آموزش کارکنان مشغول به فعالیت در بخش بانکداری شرکتی، خلق محصولات و خدمات با توجه به نیا زهای مشتریان، اعتبارسنجی مناسب، تغییر فرآیندهای سازمان جهت همسو شدن با اهداف بانکداری شرکتی ، تحلیل رقبا، تحلیل وضع اقتصادی داخلی و خارجی و شناسایی مشکلات خاص تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان کشور جهت طراحی خدمات مخصوص به آنها از جمله مواردی هستند که بانک ها به منظور موفقیت در بانکداری شرکتی ملزم به رعایت آنها میباشند.